Historia i kultura

Aleksander Wasiljewicz Aleksandrow (1883-1946)

Urodzony we wsi Płachin (obwód riazański) 1 kwietnia 1883 roku w rodzinie chłopskiej, zmarł natomiast 8 lipca 1946 roku w Berlinie.

Od małego lubił śpiewać rosyjskie pieśni ludowe i religijne. Posiadał doskonale brzmiący alt, dzięki czemu był często zapraszany do śpiewania w chórze kościelnym.

Sytuacja chłopca uległa zmianie, gdy talent jego został dostrzeżony przez jednego z solistów chóru kościelnego w Petersburgu. Rodzice Aleksandra długo nie opierali się namowom i posłali syna na studia muzyczne do stolicy.

W 1892 roku Aleksander został chórzystą w katedrze w Kazaniu. W 1900 roku za swoje osiągnięcia dostaje tytuł regenta. W tym samym roku również pomyślnie zdaje egzaminy wstępne do Konserwatorium w Sankt Petersburgu. Z powodu kłopotów ze zdrowiem Aleksander musiał przerwać studia i przenieść się do Bołogoje, gdzie pracował jako regent chóru katedry i nauczyciel muzyki w szkołach technicznych. W 1904 roku poślubił Ksenie Mrozową, z którą miał jednego syna, Borysa, który stał się kontynuatorem wspaniałej twórczości ojca.

Rodzina Aleksandra.

Dolny rząd od lewej: Aleksandr Wasiljewicz Aleksandrow, najstarszy syn Borys, środkowa syn, Vladimir.

Górnym rzędzie, od lewej do prawej: żona Aleksander Wasiljewicz - Xenia Pawłowna, żona Borysa - Olga, najmłodszy syn Aleksander Wasiljewicz - Alexander (zm. w 1942).

W 1908 roku rozpoczyna studia w konserwatorium moskiewskim, które kończy pięć lat później z dwoma specjalnościami: kompozycja i śpiew, za które otrzymał duży srebrny medal. Kilka miesięcy po rewolucji październikowej został zaproszony do nauczania w Konserwatorium moskiewskim, gdzie w 1922 roku dorobił się tytułu profesora.

W latach 1918-1922 Aleksander zostaje regentem w katedrze Chrystusa Zbawiciela. Także od 1918 roku pracował w Konserwatorium Moskiewskim, gdzie 4 lata później zdobył stopień profesora.

Do tej pory największymi dziełami Aleksandrowa był : poemat Chrystus Zmartwychwstał, poemat symfoniczny Death and Life, czy opera Rusałka.

W wieku 45 lat Aleksander dostał propozycje poprowadzenia Zespołu Domu Armii Czerwonej. Pierwszy występ zespołu miał miejsce 12 października 1928 roku w Centralnym Domu Armii Czerwonej, a jednym z widzów był sam Józef Stalin. Pierwotnie w skład zespołu wchodziło tylko 12 artystów: oktet wokalny, dwóch tancerzy i dwóch muzyków.

Pierwotny skład Zespołu Domu Armii Czerwonej

Przez pierwsze 5 lat Aleksander wraz z zespołem odwiedził Daleki Wschód (dwukrotnie), Azje Środkową, Flotę Bałtycką, Ural, Ukrainę, Północny Kaukaz i Kaukaski Okręg Wojskowy występując dla żołnierzy, marynarzy, a także dla robotników. Łącznie Zespół Domu Armii Czerwonej pokonał około 160 000 km, zaskarbiając sobie uznanie blisko 25mln widzów.
W 1933 roku odbył się pierwszy występ chóru przed przywództwem kraju, po którym Aleksandrow dostał tytuł Honorowego Artysty ZSRR. W tym czasie nastąpił wzrost ilościowy składu zespołu, który już w 1935 roku liczył 135 osób. Aleksander od tego momentu za cel główny postawił sobie zwiększenie potencjału zespołu, rozszerzając jego repertuar o opery oraz większą liczbę chórów. Ciągle zachowywany był ludowy, patriotyczny oraz klasyczny charakter muzyki.
26 listopada 1935 roku Zespół Pieśni i Tańca Armii Czerwonej decyzją Komitetu Wykonawczego za wybitne osiągnięcia został odznaczony orderem Czerwonej Gwiazdy. Aleksander Aleksandrow także został odznaczony orderem Czerwonej Gwiazdy, oraz został mianowany dyrektorem artystycznym zespołu.
W 1937 roku chór po raz pierwszy wyjechał za granicę, aby reprezentować sztukę sowiecką na Wystawie Światowej w Paryżu. Jego występy we Francji spotkały się z bardzo pozytywnym odbiorem - chór odniósł ogromny sukces, zdobywając Grand Prix wystawy. Podobnie dużym sukcesem okazała się podróż do Czechosłowacji.
W 1938 roku zespół odbył podróż prawie 6-scio miesięczną po Dalekim Wschodzie, która była głównie skierowana do uczestników walk w pobliżu jeziora Hassan.
W styczniu 1939 roku Aleksandrow został odznaczony Orderem Czerwonego Sztandaru Pracy. W tym samym roku Aleksander tworzy hymn partii bolszewickiej, który później stanie się prototypem do hymnu ZSRR.
W 1940 roku A.W.Aleksandrow otrzymuje stopień doktora sztuki, oraz zostaje dziekanem Wydziału Chóru Konserwatorium Moskiewskiego.
Podczas Wielkiej Wojny Ojczyźnianej Aleksandrow tworzy dzieła, które pokazywały prawdziwy obraz klęsk, oraz zapowiadały próby przez, które będzie musiał przejść naród rosyjski. Utwór Święta Wojna, dawał ogromny impuls moralny do walki z wrogiem. Aleksander wraz z zespołem podróżował podczas wojny m.in. w 1941 roku dodawał otuchy rodakom na froncie północno-zachodnim, a w 1944 roku na froncie karelskim.
W 1942 roku tworzy między innymi kolejny wielki utwór Soviet Army Song. Jesienią ciężko pracuje nad stworzeniem hymnu sowieckiego, którego muzyka po raz pierwszy została zaprezentowana w styczniu 1944 roku.
W lipcu 1943 roku A.W.Aleksandrow obchodził swoje 60 urodziny, oraz 40 rocznice pracy twórczej. Z tej okazji został odznaczony Orderem Lenina, oraz otrzymał awans do stopnia generała-majora.
Na początku 1945 roku Zespół Pieśni i Tańca Armii Czerwonej koncertował w Finlandii, który okazał się kolejnym sukcesem. Po powrocie ze Skandynawii Aleksander dowiedział się o poważnej chorobie serca, z której powodu zostało mu kilka miesięcy życia. Ostatnią trasę koncertową odbył w 1946 roku w Czechosłowacji i w Polsce. W uznaniu wielkich osiągnięć Aleksandrowa w umacnianiu przyjaźni między oboma narodami rząd Czechosłowacji przyznał mu Order Białego Lwa.

Koncert w Czechosłowacji (1946r.)

28 czerwca 1946 roku po raz drugi Aleksander Wasiljewicz Aleksandrow został uhonorowany nagrodą Stalina pierwszego stopnia. 8 lipca umiera nagle na zawał serca.
W latach 1946-1987 zespołem kierował Borys Aleksandrow. Nie tylko podtrzymywał on najlepsze tradycje wypracowane przez chór w czasach, kiedy chórowi przewodził jego ojciec, ale także rozwijał możliwości chóru osiągając granice perfekcji. Jego działalność została dostrzeżona przez władze kraju i wielokrotnie nagradzany był wieloma wysokimi odznaczeniami państwowymi. Podczas ostatniej podróży w 1998 roku zespól składał się z około 200 osób: sekcji chóru męskiego, mieszanej grupy tanecznej oraz orkiestry. Wielu spośród tych żołnierzy-artystów miało specjalistyczne wykształcenie muzyczne i choreograficzne.
Obecnie chórem kieruje J.B.Uchow oraz chórmistrze: I.I.Tupikow oraz S.A.Sokołow. Zespół uznawany jest za jeden z najlepszych chórów męskich na całym świecie. Niecodzienne połączenie harmonijności i czystości brzmienia akademickiego zespołu z emocjonalnością i bezpośredniością związanymi z muzyka ludową na długo pozostaje w pamięci słuchaczy, a różnorodność brzmienia przezeń prezentowana nie ma sobie równych. W repertuarze chóru znajduje się ponad 2 tysiące utworów: od piosenek żołnierskich przez pieśni narodowe, pieśni ludowe, przez muzykę sakralną po utwory kompozytorów rosyjskich i światowych, a także arcydzieła światowej muzyki popularnej.

Aleksander Wasiljewicz Aleksandrow zostawił ślad w historii zarówno krajowej jak i światowej muzyki na stałe. Jego muzyka ciągle cieszy się dużą popularnością nie tylko w Rosji. Od 1971r. jest przyznawany co rocznie złoty medal imienia A. Aleksandrowa dla kompozytorów za tworzenie muzyki patriotycznej i wojskowej.

Pierwszy złoty medal dostał następca Aleksandra, jego syn Borys.

W 2003 roku w związku ze 120 rocznicą urodzin w miejscowości Płachin postawiono popiersie wielkiego kompozytora rosyjskiego.

7 października 2005 roku została otwarta sala koncertowa Aleksander, oraz Muzeum Akademickiego Zespołu Armii Czerwonej i rodziny Aleksandrowa.

Najpopularniejsze utwory Chóru Aleksandrowa:

National Anthen Of The USSR

On The Road (A Soldier's Song)

My Country

The Red Army Is The Strongest